Verslag van het klimaatdebat
in het Ketelhuis op 19 november 2006
Op 19 november vond in het Ketelhuis in het Amsterdamse Westerpark een debat plaats over het klimaatprobleem. Dit was georganiseerd door enkele Westerparkbewoners die de film An Inconvenient Truth zagen en, onder de naam Droge Voeten, gehoor gaven aan de oproep aan de kijker om ‘iets’ te doen aan het klimaatprobleem.
In een volle zaal ging de avond om 18.45 uur van start met een welkomswoord van Dirk de Jager, wethouder van milieu in stadsdeel Westerpark. Hij vindt dat de politiek te weinig ambitie toont bij de aanpak van het klimaatprobleem, terwijl verkiezingsthema’s als vergrijzing en integratie hiermee vergeleken relatief kleine problemen zijn. Hij benadrukt de noodzaak tot het formuleren van concrete handelingsperspectieven voor individu en politiek, vanuit de gedachte: think global, act local!
Om 19.00 uur werd An Inconvenient Truth vertoond.
Om 21.15 uur gevolgd door een nabeschouwing door Rob van Dorland, klimatoloog bij het KNMI. Hij zegt dat Gore’s hoofdboodschap in lijn is met de bevindingen van het gezaghebbende Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). De voorspelling van het KNMI, 35 cm tot 85 cm zeespiegelstijging in de komende 50 jaar, is te rijmen met Gore’s 6 meter, aangezien een dergelijke stijging ons te wachten staat als we geen maatregelen nemen en Groenland smelt. Energiebesparende maatregelen alleen zijn onvoldoende om het tij te keren; we moeten ook de mogelijkheid van bijvoorbeeld CO2-opslag onderzoeken. Aan Gore’s scenario voegt hij nog een onzekerheidsfactor toe, namelijk de vertraging in de effecten van de CO2-uitstoot: “De temperatuurstijging bedraagt tot op heden 0,7 graden à 0,8 graden. Maar het effect van de huidige CO2-uitstoot zien we pas over 20 jaar.”
Om 21.30 uur volgde het debat onder leiding van Maurits Groen, met aan de debattafel: Wijnand Duyvendak (GroenLinks-kamerlid), Marieke van der Werf (CDA-deelraadlid Amsterdam Oud-Zuid), Krista van Velzen (SP-kamerlid), Diederik Samsom (PvdA-kamerlid) en Marcel Dekker (VVD-deelraadlid Amsterdam Westerpark). En tussen de circa 140 mensen in de zaal o.a.: Kees Kodde (Milieudefensie), Paul Tang (PvdA), Kees Stok (CDA), Frans Bromet, Eddy Terstal en Beau van Erven Dorens.
Eerst legt Groen de zaal enkele vragen voor. Hieruit blijkt dat de meerderheid zich een half jaar geleden al bewust was van de urgentie van het klimaatprobleem, dat bijna iedereen groene stroom heeft en dat bijna de helft heeft nagedacht over manieren om de eigen CO2-uitstoot terug te brengen. Slechts enkelen in het overwegend ‘groene’ publiek hebben een ‘CO2-neutraliteitsplan’ voor het eigen huishouden, een milieukeur groene stroom en compenseerden hun vliegreizen de afgelopen 2 jaar door de aanplant van bomen.
Daarna vraagt Groen alle politici aan de debattafel om een top 3 te geven van klimaatmaatregelen die ze zouden willen nemen:
- Duyvendak noemt energiebesparingen, ecotaxen, investeren in duurzame energie, het stimuleren van schone auto’s en openbaar vervoer en het zwaarder belasten van vuile auto’s en rekeningrijden invoeren.
- Van der Werf wil ecotaxen heffen en investeren in alternatieve energiebronnen, maar gebruikt haar spreektijd vooral om te benadrukken dat het probleem verder strekt dan Nederland.
- Van Velzen ziet veel in initiatieven van onderop, zoals dit debat. Burgers moeten hun gemeente en banken aanspreken op hun milieubeleid. Verder moeten we het milieu vertalen in de portemonnee, in de vorm van subsidies voor investeringen in duurzame energie en het beprijzen van vieze auto’s.
- Samsom wil dat Nederland een inspirerende ambitie neerzet en bijvoorbeeld de titel ‘schoonste EU-lidstaat in 2020’ nastreeft. Met een Nationale Energieraad, waarvan de minister president voorzitter is. Daarnaast wil hij bijvoorbeeld de verplichting afkondigen dat het energieverbruik van bedrijven in 2020 voor 25 procent uit biobrandstof moet bestaan.
- Dekker wil forse investeren in duurzame energiebronnen en de mate van milieubewustzijn van bedrijven zichtbaarder maken, waarna consumenten de keus hebben.
Hieronder een samenvatting van het debat in de vorm van enkele opvallende uitspraken:
“Ik signaleer een patstelling tussen electoraat en politiek: de kiezer wil niet stemmen voor milieuwetgeving en de politiek toont geen leiderschap.” (zaal)
“Het milieu is geen thema in de verkiezingscampagnes, omdat het voor de kiezers geen issue is.” (Van der Werf)
“De onderwerpen milieu en duurzame ontwikkeling worden alleen door CDA en GroenLinks ingebracht, niet door de kiezers.” (Van der Werf)
“Dit type initiatieven is veel meer nodig. Mensen moeten meer lawaai maken, anders zijn journalisten niet geïnteresseerd.” (Duyvendak)
“Er bestaat grote lafheid onder politieke leiders. Het klimaat is een veel groter probleem dan de vergrijzing of de ontslagbescherming, maar niemand zegt dat.” (Duyvendak)
“GroenLinks is achteruitgegaan in de peilingen omdat hun milieuverhaal niet aanslaat, nu gaat het bij hun ook alleen nog maar over inkomensissues.” (Dekker)
“’Kies voor politieke klimaatverandering!’, is een van onze laatste verkiezingsslogans.” (Duyvendak)
“Als we milieu, milieu, milieu roepen en het niet over inkomensissues praten, verliezen we de verkiezingen.” (Dekker)
“Laten we onze zegeningen tellen en niet binnen zitten simmen met het licht uit: het is nog nooit zo vaak over het milieu gegaan als nu.” (Samsom)
“We hoeven mensen niet eerst 10 procent belastingverlaging te beloven, om met een goed milieuplan te kunnen komen. Ook de VVD niet.” (Van Velzen)
“Hoe langer we wachten met maatregelen nemen, hoe duurder het wordt.” (Duyvendak)
“’Nederland doorvoerland’ heeft van Nederland een intensieve uitstoter gemaakt; we moeten iets anders verzinnen dan dozen van links naar rechts schuiven.” (Samsom)
“We moeten het milieubewustzijn versterken. Wat hier vanavond gebeurt, moeten we in elk stadsdeel organiseren.” (zaal)
“Nederland importeert veel soja en palmolie, producten die bijdragen aan het broeikaseffect. Wat gaat de politiek daaraan doen?” (Kodde)
“We moeten niet op Nederland focussen. Die soja en palmolie komen ergens vandaan.” (Van der Werf)
“We moeten overschakelen op plantaardige eiwitten. Ook in het kader van dierenwelzijn. Dat wordt niet makkelijk, want de leden van de landbouwcommissie zijn veelal afkomstig uit de bio-industrie.” (Van Velzen)
“Waarom komen jullie nu pas met plannen?” (zaal)
“De urgentie wordt steeds ietsje meer gevoeld. Maar het tempo is te langzaam, als we niet versnellen, komen we op de verkeerde glijbaan terecht.” (Duyvendak)
“Ik ben het met Rutte eens dat we economische groei nodig hebben om iets aan het milieu te kunnen doen.” (Dekker)
“Denk eens verder dan Nederland: die miljarden mensen die loskomen van de armoede en beginnen te consumeren, kun je dat niet ontzeggen.” (Dekker)
“Minister van Ardenne heeft het altijd vertikt om ontwikkelingsgelden te reserveren voor duurzame projecten. Een gemiste kans.” (Van Velzen)
“We moeten nadenken over een koppeling: dus economische groei altijd bereiken via milieuvriendelijke technologie, of compenseren door het milieu gelijktijdig via een andere weg te verbeteren.” (Van der Werf)
“We moeten het streven naar maximale economische groei opgeven en accepteren dat het niet meer zo hard hoeft te gaan als we gewend zijn.” (Samsom)
“Het verzet komt van onderop en het groeit. Ik vertrouw erop dat dit proces zich ook in de VS voltrekt.” (Van Velzen)
“Het grote gevaar is naar elkaar te wijzen en te zeggen: de VS doen niets, dus wij ook niet.” (Duyvendak)
“Als de VS niet opschieten, moeten we overwegen een klimaattax in te voeren voor vervuilende Amerikaanse producten. Dat wordt een bloedige strijd in de rechtbanken, maar dreigen alleen al kan effect hebben.” (Samsom)
“Dat staat los van de economische werkelijkheid. Begin morgen een handelsoorlog met Amerika, en ons land wordt gesloopt.” (Dekker)
“Er moet een brede, partij-overstijgende milieubeweging komen, vergelijkbaar met de verzetsbeweging tegen de neutronenbom.” (zaal)
“Als we voorstellen om alle producten van een milieukeurmerk te voorzien, komt het hele bedrijfsleven in opstand.” (Van Velzen)
“Als we nu eens alle standby-knopjes op elektronica zouden afschaffen, dat scheelt een kerncentrale.” (Van Velzen)
“Voor miljarden mensen die geen geld hebben om zich te beschermen, is het klimaatprobleem levensgevaarlijk. Een groter moreel appèl om hier iedere dag mee bezig te zijn, is er niet.” (Duyvendak)
“Het probleem is dat je in ons politieke systeem binnen 4 jaar moet scoren.” (Van der Werf)
“Ik zou graag eens 4 jaar willen scoren.” (Duyvendak)
“SP, GroenLinks en PvdA hebben geprobeerd samen een manifest ten aanzien van klimaatverandering op te stellen. Dat dat is mislukt, verwijt ik Bos.” (Van Velzen)
“Als 14e economie in de wereld, kan Nederland een verschil maken.” (Samsom)
“De politiek moet beseffen dat het klimaat verandert en aanpassingen duurder worden naarmate we er langer mee wachten. Alleen GroenLinks heeft haar programma hierop afgestemd.” (Van Dorland)
“We moeten stoppen met kissebissen en naar een gezamenlijk manifest streven.” (Dekker)
“De vier grootste banken beheren samen 2700 miljard euro. Slechts 3 procent daarvan investeren ze in milieuvriendelijke projecten. Spreek je bank daarop aan!” (Kodde)
